İslamiyet Öncesi Türk Tarihinde Sanat

 

İslamiyet öncesi Türk tarihinde sanatı şekillendiren geçim kaynakları ve insanların yaşam şekilleri olmuştur. Mesela İslamiyet öncesi Türk devletlerinde bilhassa mimari eserler taşınabilir malzemeler üzerine işlenmiştir. Bunun sebebi de göçebe yaşam tarzıdır. Kalıcı sanat eserleri ise ilk defa Uygurlar ile oluşturulmaya başlamıştır. İslamiyet öncesi Türk topluluklarından kalan eserlerin çoğunda hayvan üslubu vardır. Birçok eşya, çadırlar, kemerler hayvan figürleri ve değerli taşlar ile donatılmıştır. İşte hayvan üslubu tam da budur. İslamiyet öncesi Türk tarihinde sanat alanında çiçek ve bitki motifleri de kullanılmıştır.

Yerleşik hayata Uygurlar ile birlikte geçildiğinden sanat anlayışı da bu durumda değişime uğramıştır. Bilhassa şehirlerin kurulmasıyla mimari eserler verilmeye başlanmıştır. Uygurlarda resim, fresk, heykel ve minyatür sanatları da gelişmiştir. Bu dönemde tapınaklara da stupa ismi verilmiştir. İslamiyet öncesi Türk tarihinde sanatın bir başka alanı olan dokumacılık da gelişmiştir. Zira o dönem hayvancılık yaygın olduğundan dokumacılık da buna bağlı olarak gelişme göstermiştir. Aplik denilen tarz daha çok çadır süslemelerinde kullanılmıştır. Yünden elde edilen keçe ise kıyafet ve çadır yapımınd kullanılmıştır.

Dünya’nın ik halısı olan Pazırık Halısı, İslamiyet öncesi Türk tarihinden kalan bir dokumacılık eseridir. İslamiyet öncesi Türk tarihinde göçebe yaşam tarzı hakim olduğundan, çadır sanatı da gelişmiştir. Resim sanatında ise Bige Kağan ve Kültigin anıtlarında bulunan tasvirler dikkat çekmektedir. Türklerde ressamlara bedizci adı verilirdi. Minyatür sanatının ilk örnekleri ise Uygurlarda görülmüştür. İslamiyet öncesi Türk devletlerinde madencilik de görülen bir başka sanat dalıdır. Maden sanatı ilk olarak altın, gümmüş, bronz, demir gibi madenlerle başlamıştır.Bilhassa demiri çok güzel işleyen Türklerde, demircilik bir nevi milli sanat olarak görülmüştür. Bu konuda Altın Elbiseli Adam Zırhı, İslamiyet öncesi Türk devletlerinde madenciliğin ne derece önemli bir sanat olduğunu gösteren önemli eserlerden biridir.

İslamiyet öncesi Türk tarihinde müzik alanında da faaliyetler yapılmıştır. Sivil ve askeri bandolar, eski Türk topluluklarında müziğin önemli bir yeri olduğunu göstermektedir. Ancak en önemli müzik aletleri aslında kopuzdur. Uygurlar zamanında ise orta oyunu yapılarak tiyatro alanında ilk örnekler verilmiştir. Ayrıca çinicilik sanatının ilk örneklerine de Uygur toplumunda rastlanmıştır. İslamiyet öncesi Türk tarihinde sanat alanında heykel izleri de görülmüştür. Heykelciliğin ilk örnekleri aslında İskitlerde başlayan balbal taşlarıdır. Kısacası aslında İslamiyet öncesi Türk tarihinde sanatın pek çok alanı ile ilgilenilmiş ve bu yönde eserler verilmiştir.

Etiketler: İslamiyet Öncesi Türk Tarihinde Sanat
Eklenme Tarihi: 21 Haziran 2017