Doğa hiç durmayan bir geri dönüşüm, geri kazanım fabrikası gibidir. Doğada sürekli olarak yani her an her saniye toprağa düşen bir biyolojik artık, kemosentez reaksiyonları ile parçalanarak doğaya geri kazandırılır.  Bu artıklar odun, yaprak, kaya parçaları ve hayvan leşleri olabilir. Ekosistemlerin dengesi madde döngülerinin düzenli şekilde gerçekleşmesine bağlıdır.

Ekosistemde Su Döngüsü

·      Yeryüzünün 2/3 ünü kaplayan su, canlılar için çok önem arz eder. Sudan ayrı bir canlı düşünmek mümkün değildir de diyebiliriz. Canlıların yaşamsal faaliyetlerinin sürmesi için ortamda en az %15 su bulunmalıdır. Su enzimlerin çalışması için ortam oluşturur ve kimyasal tepkimelerin gerçekleşmesini kolaylaştırır.

·      Suyun atmosfer ile yeryüzü arasındaki dolaşımına su döngüsü denir. Atmosferdeki su yoğuşarak yeryüzüne, yeryüzündeki su buharlaşarak atmosfere çıkar.

·      Su atmosfere okyanuslar, göller akarsular ve karalardan buharlaşma ile; canlılardan solunum ve terleme ile karışır. Karasal ekosistemlerde döngüye katılan suyun % 90 ‘ının kaynağı bitkilerin terleme olayı ile atmosfere verdiği sudur.

·      Su buharı atmosferde yoğuşarak kar, yağmur vb. ile yeryüzüne ulaşır.

·      Su döngüsünde buharlaşma, terleme, solunum ve yoğuşma olayları gerçekleşir.

Ekosistemde Karbon Döngüsü

·      Karbon canlıların yapısını oluşturan organik bileşiklerin yapısına katılır.    Yeryüzünde dolaşıma katılan en önemli bileşik karbondioksittir.

·      Suda yaşayan mikroskobik canlılar suda çözünmüş halde bulunan CO2 i fotosentezde kullanırken, karada ise bitkiler atmosferdeki  CO2 i fotosentezde kullanırlar.

·      Fotosentez sırasında CO2 kullanılarak karbon üretilen besinlerin yapısına katılır. Bu besinlerde yine canlılar tarafından kullanılarak CO2 oluşturulur.

·      CO2 karalar, denizler, atmosfer ve canlılar arasında sürekli döngü halindedir.

·      Bitki ve hayvan kalıntılarının ayrıştırıcılar tarafından parçalanması, fosil yakıtların enerji üretiminde kullanılması, yanardağlar ve orman yangınları, kireç taşlarının parçalanması, canlıların solunum yapması sonucunda atmosfere bol miktarda CO2 verilir.

·      Atmosferdeki CO2 in geriye dönüşü ise sadece fotosentezdir.

·      Karbon döngüsünde solunum, yanma ve fotosentez olayları gerçekleşir.

Ekosistemde Azot Döngüsü

·      Azot canlılarda amino asit, protein, nükleik asit, ATP gibi organik moleküllerin   sentezinde kullanılır.

·      Atmosferde %78 oranında azot gazı bulunur.

·      Bakteriler dışında atmosferdeki azot gazını kullanabilen canlı yoktur.

·      Azotun canlılar ile atmosfer arasındaki dolaşımına azot döngüsü denir.

·      Havadaki serbest azot, azot bağlayan bakteriler ve şimşek, yıldırım gibi doğa olayları sonucunda toprağa azot tuzu olarak karışır.

·      Toprağa inen azot fotosentez yapan bitkiler tarafından kullanılarak organik besin üretilir.

·      Bitki, hayvan ölü dokuları ve onların atıkları ayrıştırıcılar tarafından parçalanır. Böylece organik maddeler amonyağa çevrilir. Amonyağı kemosentez yapan bakteriler ( nitrifikasyon bakterileri ) nitrit ve nitrata dönüştürerek yeniden bitkilerin kullanımına sunar.

·      Toprakta bulunan ve bitkiler tarafından kullanılmayan azot, denitrifikasyon bakterileri tarafından serbest azota çevrilerek atmosfere verilir.

Etiketler: azot döngüsü, biyoloji madde döngü, doğada madde döngüsü, karbon döngüsü, su döngüsü
Eklenme Tarihi: 11 Mayıs 2014