Lale Devri

 

Lale Devri, XVIII. yüzyıldaki birçok ıslahatların yapıldığı ve bu döneme damga vuran bir dönemdir. 1718 tarihli Pasarofça Antlaşması ile başlayıp 1730 tarihli Patrona Halil İsyanı’na kadar devam eden döneme Lale Devri denilmiştir. Lale Devri zamanında dönemin padişahı III. Ahmet iken, sadrazam ise Nevşehirli Damat İbrahim Paşa idi. Lale Devri’nde pek çok ıslahat yapılmıştır. Bu ıslahat içerisinde İbrahim Müteferrika ile Sait Efendi tarafından kurulan ilk Türk matbaası çok önemlidir. Bu matbaada basılan ilk eserin adı ise Vankulu Lügatı ( Sihah-ı Cevherî ) olup, Vani Mehmet Efendi tarafından yazılmıştır. Fakat dini eserlerin matbaada basılması bu dönemde yasaklanmıştır. Bunun yerine dini eserlerin elle yazılması kuralı benimsenmiştir. Bu kuralın amacı ise hattatların işsiz kalmasını önlemektir. Lale Devri’nde kurulan bu matbaa Avrupa’dan alınan ilk teknik araç olması sebebiyle de önemlidir.

Lale Devri’nin en bilinen minyatür sanatçısı Levni olup, en önemli şairi ise Nedim’dir. Lale Devri’nde kültür etkileşimleri de olmuştur. Bu dönemde ilk kez Avrupa tarzı mimari eserler yapılmıştır. Bu tarz yani Avrupa tarzı mimarisi, Osmanlı Devleti’nin de mimari tarzını etkilemiştir. Bu dönemde sivil mimaride de gelişme gösterilmiştir. III. Ahmet Çeşmesi de bunun örneklerinden biridir. Avrupa tarzı yapılan ilk eser ise Nuruosmaniye Camii (İstanbul) ‘dir. Lale Devri’nde bilime de önem verilmiş, bunun için bilim ve tercüme heyetleri kurulmuş ve yabancı dillerden tercüme çalışmaları yapılmıştır. Bunların dışında İstanbul Topkapı Sarayı’nda Enderun Kütüphanesi ve Yeni Camii Kütüphaneleri kurulmuştur.

Lale Devri daha bir çok ıslahata tanıklık etmiştir. Bu devirde Osmanlı Devleti’nde ilk kez çiçek aşısı uygulanmıştır. Ayrıca yeniçerilerden meydana getirilen Tulumbacılar Ocağı olarak da isimlendirilen bir itfaiye teşkilatı kurulmuştur. Bunların dışında bir başka yenilik de Avrupa’da ilk defa geçici elçilikler açılmıştır. Bu açıdan Paris’e gönderilen Yirmisekiz Mehmet Çelebi’nin Sefaretnamesi oldukça önemlidir. Zira bu Osmanlı’nın Batı’ya açılan kapısı olarak görülür. Avrupa’da geçici elçiliklerin açılmasındaki gaye, Avrupa’da yaşanan gelişmeleri daha yakından takip edebilmekti.

Lale Devri’nde bunun dışında İstanbul’da kumaş ve çini imalathanesi, Yalova’da ise kağıt imalathanesi açılmıştır. Görüldüğü üzere Lale Devri, Osmanlı Devleti’nde pek çok yeniliği de beraberinde getirmiştir. Birçok ıslahat bu dönemde yapılmıştır. Avrupa tarzı ilk ıslahatlar bu dönemde olmuştur. Fakat Lale Devri’nde askerî ıslahatlara yer verilmemiştir. Bu durum ilerleyen zamanlarda Osmanlı Devleti’nin askeri alanlarda sıkıntılar çekmesine sebep olmuştur.

Etiketler: Lale Devri
Eklenme Tarihi: 6 Eylül 2017