Halk Edebiyatı

Halk Edebiyatı, İslamiyet’ten önceki edebiyatımızın izlerini taşıyan kendine özgü bir edebiyat koludur. Aslında sözlü edebiyatımızın daha gelişmiş biçimi de denilebilir.

– Halk edebiyatı eserleri yazılı eserler değildir. Bu edebiyatta eserler sözlü olup müzik eşliğinde söylenir.

– Divan edebiyatında olduğu gibi halk edebiyatında da şiir ön plandadır. Ancak şiirler ”aşık” veya ” saz şairi” olarak adlandırılan şairlerce bağlama isimli müzik aleti ile ve belli bir ezgi eşliğinde söylenir. Şiirlerde başlık kullanılmaz, şiirler biçimi ile isimlendirilir.

– Halk edebiyatında nazım ölçüsü olarak hece ölçüsü kullanılır. Bilhassa yedili, sekizli ve on birli kalıplar kullanılmıştır.

– Halk edebiyatında nazım birimi ise dörtlüktür. Ancak az da olsa türkülerde üçlü, beşli söyleyişlere de yer verilmiştir.

– Şiirlerde genellikle yarım uyak kullanılmıştır.

– Bu edebiyatta kullanılan dil ise halkın konuştuğu günlük konuşma dilidir. Zaten halk edebiyatının en belirgin özelliklerinden biri de sade ve anlaşılır bir dil kullanmalarıdır. Süslü bir dil ve anlatımları yoktur.

– Halk edebiyatı gözleme dayalıdır. Somut kavramlardan yararlanılmak suretiyle benzetmelere yer verilir. Halk edebiyatı şiirlerindeki her şey gerçek hayattan alıntıdır. – Şiirler genellikle doğaçlama söylenir. Doğaçlama olduğundan dolayı da özellikle yarım uyak ve redif kullanılmıştır. Uyak dışında ”ayak” da vardır.

– Halk edebiyatı konu, dil ve şekil bakımından dış etkilerden uzaktır.

– Şiirler doğaçlama söylendiğinden derin bir anlamı yoktur ve kusursuz bir biçimde değildirler.

 

– Halk edebiyatı şairleri şiirlerinde halk deyimlerine ve halk söyleyişlerine de sıklıkla yer vermiştir.

– Halk edebiyatında mani, koşma, varsağı, semai, destan,koçaklama gibi nazım şekilleri kullanılmıştır.

– Halk edebiyatında nesir türünde de eserler verilmiştir. Halk hikayeleri, efsaneler, halk masalları bunun örneklerindendir.

– Halk edebiyatı anonim halk edebiyatı, aşık edebiyatı ve tekke edebiyatı olarak üç gruba ayrılır. Aşık edebiyatında bilhassa aşk, ölüm, ayrılık, hasret gibi daha duygusal konular işlenmiştir. Bunun dışında aşık edebiyatında zamandan şikayet edilmiş, ayrıca yiğitlik, doğa sevgisi gibi konular da işlenmiştir. Halk edebiyatının bir başka türü olan tekke edebiyatında ise ana konu dindir.

– Halk edebiyatı şairleri özellikle 18. yüzyıldan itibaren divan şairlerden etkilenip aruz ölçüsünün belli kalıpları ile şiirler yazma yoluna gitmişlerdir. Bunun yanında divan şiiri mazmunlarını da kullanmışlardır. Bu etkilenmelerin olmasının sebebi ise halk edebiyatı şairlerinin, aydın kesim ile divan edebiyatı şairleri tarafından hor görülmeleri, değersiz sayılmalarının etkisinin olmasıdır.

Etiketler: Halk Edebiyatı
Eklenme Tarihi: 1 Eylül 2017